Onderwijs onderzoek

Interesse tussenjaar onder studiekiezers neemt toe door herinvoering basisbeurs

Begin februari heeft onafhankelijk onderzoeksbureau Markteffect in samenwerking met Studiekeuzelab een onderzoek uitgevoerd onder studiekiezers naar de bekendheid en impact van de herinvoering van de basisbeurs en de afschaffing van het leenstelsel. In het onderzoek zijn ruim 1.600 studiekiezers die op dit moment in vmbo leerjaar 4, havo leerjaar 5 en vwo leerjaar 6 onderwijs volgen, bevraagd. Deze groep kan in basis, bij behalen van een diploma, komend jaar instromen in het vervolgonderwijs.

Studiekeuzelab en Markteffect stelden studiekiezers de vraag in hoeverre zij op de hoogte zijn van de herinvoering van de basisbeurs en de afschaffing van het leenstelsel. Gemiddeld is 65% van de studiekiezers er bekend mee, echter blijkt hoe bekend men ermee is afhankelijk van het studieniveau te zijn. Onder vmbo’ers is 28% bekend met de herinvoering, van de havisten blijkt 64% er bekend mee en met 87% van de vwo’ers zijn zij er het meest bekend mee.

65% van de studiekiezers is bekend met de herinvoering van de basisbeurs en afschaffing van het leenstelsel en kennis van (mogelijke) invloed is wisselend. Groot deel van studiekiezers die kiest voor een tussenjaar ziet herinvoering als bijkomend voordeel.

Daarnaast is 45% van de studiekiezers het (helemaal) eens met de stelling: “Ik ben volledig op de hoogte van wat de herinvoering van de basisbeurs betekent voor mij”, waarvan 39% van de vmbo’ers, 41% van de havisten en 52% van de vwo’ers. Hieruit blijkt wederom dat vwo’ers het beste op de hoogte zijn van de veranderingen en invloeden die de herinvoering zal hebben.

Invloed op de studiekeuze

Aan de studiekiezers is later in het onderzoek uitgelegd wat de herinvoering van de basisbeurs en de afschaffing van het leenstelsel inhouden. Nadat de respondenten deze informatie hebben gekregen, geeft 7% aan te twijfelen aan zijn of haar vervolgkeuze of mogelijk een andere keuze te willen maken.

Een tussenjaar

Op de vraag wat de studiekiezers van plan zijn om komend schooljaar te gaan doen, geeft 2% van de vmbo’ers, 12% van de havisten en 16% van de vwo’ers aan van plan te zijn een tussenjaar te nemen. In basis is het nemen van een tussenjaar voor vmbo’ers nauwelijks van toepassing in verband met de leerplicht. Voor havisten en vwo’ers geldt dat normaliter gemiddeld 10% van deze groepen een tussenjaar neemt. Op basis van de onderzoeksresultaten kan er geconcludeerd worden dat het percentage dat komend schooljaar een tussenjaar wil nemen iets hoger ligt dan historische data uitwijst.

12% van de havisten en 16% van de vwo’ers is van plan om een tussenjaar te nemen.

Van de studiekiezers die op dit moment voornemens zijn het komende studiejaar een tussenjaar te nemen, geeft 21% aan dat de herinvoering van de basisbeurs de doorslaggevende reden is om een tussenjaar te nemen. Uit de toelichtingen van deze respondenten blijkt dat studiekiezers vooral een tussenjaar willen nemen om te reizen en zich mentaal op te laden. De effecten van corona op de mentale gesteldheid komen duidelijk tot uitdrukking in de soms neerslachtige toelichtingen door studiekiezers. Hierbij geven de studiekiezers overigens aan dat het mooi meegenomen is als de basisbeurs wordt heringevoerd. Daarnaast geeft een deel van de studiekiezers aan het lastig(er) te vinden om een studiekeuze te maken omdat zij in veel gevallen nog geen fysieke open dag hebben kunnen bezoeken.

Een aantal van de gegeven verklaringen waarom er voor een tussenjaar wordt gekozen:

“Ik weet nog niet wat ik voor opleiding zou willen doen. Ik hou van reizen dus zou ik eerst willen werken en daarna gaan reizen en ondertussen kijken wat ik wil voor opleiding.”;
“Omdat ik nog niet weet wat voor studie ik wil gaan doen.”;
“Een jaar niks moeten, werken en reizen.”;
“Persoonlijke doelen halen.”;
“Basisbeurs die weer ingevoerd wordt en de huidige covid-situatie. Ik wil een jaar zonder educatie-stress.”;
“Ik zit al 7 jaar op de middelbare school en ik ben toe aan een jaartje rust.”;
“Ik ben onzeker over mijn studiekeuze, omdat ik de scholen niet heb kunnen bezoeken i.v.m. covid en ik het gevoel heb dat ik nu geen tijd heb om ook nog een studiekeuze te maken aangezien ik druk ben met school en werk.”;
“Tijd om te kiezen wat ik wil studeren, focussen op mentale gezondheid en motivatie en ervaring op doen in het buitenland.”

Doorstuderen

Het grote deel van de studiekiezers is enthousiast over de herinvoering van de basisbeurs en de afschaffing van het leenstelsel. Veel studiekiezers geven aan vooral blij te zijn met het feit dat ze minder financiële zorgen en schuld denken te hebben en dat het stimuleert om door te studeren. Gemiddeld gezien geeft een ruime meerderheid van de studiekiezers (65%) aan dat dit het aantrekkelijker voor hen maakt om (door) te gaan studeren, waarvan 52% van de vmbo’ers, 67% van havisten en 72% van de vwo’ers. Toch geeft ook een groot gedeelte van de studiekiezers aan nog geen goed beeld te hebben van wat de exacte gevolgen en veranderingen voor hen zijn.

Uiteraard hebben studiekiezers op het moment van schrijven (midden februari) nog een aantal maanden om een beslissing te nemen over hun definitieve keuze voor het aankomend schooljaar. De inzichten uit het onderzoek illustreren echter de impact van de plannen van de regering, het kennisniveau en de huidige manier waarop studiekiezers kampen met uitdagingen op mentaal vlak om een goede studiekeuze te maken.

Over Markteffect:

Markteffect is een full-service marktonderzoeksbureau met een specialisatie in onderwijs gerelateerd marktonderzoek. Markteffect is sinds haar oprichting in 2007 nauw verbonden met de onderwijssector en voert onderzoek uit naar het studiekeuzegedrag van scholieren, studenten en professionals. Met behulp van sector brede rapportages aangaande de studiekeuze en maatwerkprojecten voor mbo’s, hogescholen en universiteiten adviseert Markteffect het onderwijs. Het onderzoeksteam bestaat uit 70 onderzoeksspecialisten. Markteffect is samen met DirectResearch onderdeel van de ME Research Group.

Onderzoeksverantwoording

Het onderzoek is uitgevoerd onder de databases van Studiekeuzelab en het jongerenpanel van Markteffect. In totaal hebben er 1.654 respondenten deelgenomen aan het onderzoek waarvan 386 vmbo leerjaar 4 scholieren, 608 havisten leerjaar 5 en 660 vwo’ers leerjaar 6. De respondenten hebben na het invullen van enkele screeningsvragen elf enquêtevragen voorgelegd gekregen. Het veldwerk is uitgevoerd tussen 3 en 10 februari 2022.

Het onderzoek en onderliggende data zijn eigendom van Studiekeuzelab en Markteffect.

De resultaten zijn weergeven in dit nieuwsbericht, er is geen onderzoeksrapportage beschikbaar van dit onderzoek. Bij vragen is Leon Geboers, Client Consultant Onderwijs beschikbaar.

Naar het overzicht