Herinvoering basisbeurs blijft beperkte invloed hebben op studiekiezer

Bekendheid van herinvoering van de basisbeurs

Op algemeen niveau zijn studiekiezers in het laatste leerjaar beter op de hoogte van de herinvoering van de basisbeurs dan medio februari. In februari was 28% van de vmbo’ers bekend met de herinvoering waar dat nu medio mei 45% is. Van de havo groep was 62% in februari bekend met de herinvoering waar dat nu medio mei 77% is. De vwo’ers zijn nog steeds het meest bekend, daar waar 88% van de vwo’ers in februari bekend was met de herinvoering is dat nu medio mei 93%.

Als we kijken naar de inhoudelijke bekendheid van de herinvoering van de basisbeurs dan is die zeker gestegen de afgelopen maanden. Studiekiezers zijn beter op de hoogte van welke gevolgen de basisbeurs voor hen heeft. Dit uit zich onder andere in het feit dat 55% van de havisten en 66% van de vwo’ers aangeeft volledig op de hoogte te zijn van wat de herinvoering van de basisbeurs voor hen betekent.

Huidige keuze voor opleiding

Uit gesprekken met diverse onderwijsinstellingen is gebleken dat de instroom lang achter liep op schema. Op bepaalde parameters is de instroom voor onderwijsinstellingen op individueel niveau of opleidingsniveau redelijk gelijk gebleven. Toch zijn er ook uitzonderingen in de markt. In het onderzoek hebben we getracht om een beeld te krijgen hoe de studiekiezer in de wedstrijd zit om de instroom voor het aankomend schooljaar beter in te schatten. De deadline van 1 mei is verstreken, dit betekent dat studiekiezers zich in bepaalde gevallen nog wel kunnen aanmelden maar er geen garanties meer zijn op plaatsing.

Op het vlak van het nemen van een tussenjaar zagen we in februari dat 2% van de vmbo’ers een tussenjaar wilde nemen, dit is nu begin mei 1%. Waar in februari nog 11% van de havisten een tussenjaar wilde nemen tijdens het schooljaar 2022-2023 is dit nu gedaald naar 8%. Voor de vwo’ers zien we in de data van het onderzoek een tegengestelde beweging. Waar in februari 13% van de vwo’ers een tussenjaar wilde nemen, is dit nu gestegen tot 15%.

Hieronder tonen we in een tabel een overzicht van de belangrijkste keuzes per niveau:

Mogelijk alternatieve vervolgkeuze door studiekiezers

Markteffect en Studiekeuzelab hebben op basis van het gegeven antwoord doorgevraagd of ze de huidige intentie om bijvoorbeeld een tussenjaar te nemen of een opleiding te volgen nog afwegen en mogelijk alsnog een andere keuze willen maken. Hierbij gaf 16% van de havisten en 18% van de vwo'ers die de intentie heeft om een opleiding te gaan volgen het aankomend schooljaar, ook nog te overwegen om een tussenjaar te nemen. Deze percentages geven aan dat studiekiezers zichzelf de komende maanden zomaar nog kunnen afmelden voor de opleiding waarvoor zij zich hebben ingeschreven. Anderzijds zien we in de motivatie van studiekiezers dat er nog steeds een groep is die aangeeft nog niet volledig eruit te zijn wat betreft hun studiekeuze.

Invloed van herinvoering basisbeurs op studiekeuze

Tot slot keerden we terug naar de aanleiding voor het uitvoeren van dit onderzoek. Namelijk het in kaart brengen van de (mogelijke) invloed van de herinvoering van de basisbeurs. Deze invloed blijkt volgens onze data beperkt. In het onderzoek gaven 1.061 studiekiezers aan een studie te willen gaan volgen komend jaar. Slechts 50 van deze studiekiezers gaven aan dat zij op basis van de meest recente informatie over de herinvoering welke is voorgelegd in de online vragenlijst, nog te twijfelen over hun keuze en mogelijk nog een andere keuze te willen maken (+-4%).

De aankomende maanden kan er nog veel gebeuren op het vlak van de studiekeuze. Het is wat ons betreft vooral opvallend dat een grote groep vwo’ers een tussenjaar wil nemen. Daarnaast zien we dat de invloed van de herinvoering van de basisbeurs een beperkte rol speelt in de keuze.

Onderzoeksverantwoording

Het onderzoek is uitgevoerd onder de database van Studiekeuzelab en het jongerenpanel van Markteffect. In totaal hebben er 1.192 respondenten deelgenomen aan het onderzoek waarvan 403 vmbo leerjaar 4 scholieren, 426 havisten leerjaar 5 en 363 vwo’ers leerjaar 6. De respondenten hebben na het invullen van enkele screeningsvragen elf enquêtevragen voorgelegd gekregen. Het veldwerk is uitgevoerd tussen 2 mei en 11 mei 2022. De data zijn gewogen op opleidingsniveau en geslacht. Het onderzoek en onderliggende data zijn eigendom van Studiekeuzelab en Markteffect.

De resultaten zijn weergeven in dit nieuwsbericht, er is geen onderzoeksrapportage beschikbaar van dit onderzoek. Voor vragen zijn beschikbaar: Davy Zwegers, Client Consultant Onderwijs en Astrid Meulenmeesters Teamlead Onderwijs & Research Expert.

Over Studiekeuzelab:

Studiekeuzelab is een online platform waarop studiekeuze-informatie is gebundeld die alle niveaus aanspreekt. Deze informatie bestaat uit leuke, interessante en actuele content die perfect aansluit bij de belevingswereld van deze doelgroep. De content op dit platform is direct op jongeren gericht, maar indirect ook van belang en interessant voor hun ouders. Daarnaast kunnen mentoren en decanen er ook mee aan de slag. Op het platform staan leuke opdrachten voor de lob-uren en het is een goed middel om up-to-date te blijven van wat er op het gebied van studiekeuze speelt.

Over Markteffect:

Markteffect is een full-service marktonderzoeksbureau met een specialisatie in onderwijs gerelateerd marktonderzoek. Markteffect is sinds haar oprichting in 2007 nauw verbonden met de onderwijssector en voert onderzoek uit naar het studiekeuzegedrag van scholieren, studenten en professionals. Met behulp van sector brede rapportages aangaande de studiekeuze en maatwerkprojecten voor mbo’s, hogescholen en universiteiten adviseert Markteffect het onderwijs. Het onderzoeksteam bestaat uit 70 onderzoeksspecialisten. Markteffect is samen met DirectResearch onderdeel van de ME Research Group.

Bijlage, quotes van studiekiezers uit het onderzoek

Studiekiezers die een tussenjaar willen nemen geven aan dit vooral te willen doen omdat ze (even) klaar zijn met school, zichzelf willen ontwikkelen, willen reizen en om tot rust te komen. Velen deelden hun motivatie, hieronder beschrijven we een aantal motivaties van studiekiezers: 

• “Onzekerheid door corona, wachten op de basisbeurs die het jaar daarna weer terugkomt, geld sparen en een jaar leuke dingen doen/reizen na 6 jaar school.” (vwo’er)
• “Even een jaar geen stress door school en wil graag de wereld zien en nieuwe mensen ontmoeten en verschillende culturen zien.”(Havist)
• “Ik weet nog niet zeker welke richting ik wil kiezen, dus ga ik in mijn tussenjaar allerlei cursussen volgen zodat ik een beter beeld krijg van wat er het best bij mij past. Ook wil ik met dit tussenjaar de kans nemen om dingen te doen die ik altijd al eens heb willen doen, maar waar ik nooit de tijd voor heb gehad, zoals het leren van een vreemde taal. Ook ga ik werken in mijn tussenjaar.” (Havist)
• “Ik wil graag even een pauze voordat ik weer druk aan de slag ga met studeren. Even rust en tijd voor mezelf. Daarnaast wil ik heel graag reizen, dan ga ik het eerste halfjaar werken om te sparen voor de reis en zodat ik opzoek kan naar een studie. Het tweede halfjaar ga ik dan reizen.” (Vwo’er)
• “Om tot rust te komen en zodat ik niet later denk had ik, maar een tussenjaar genomen. De mogelijkheid is er, dus waarom niet.” (Vwo’er)
• “Tijd voor mezelf en eindelijk leuke dingen doen. Genoeg tijd om een leuke studie te vinden en kunnen reizen.” (Vwo’er)
• “Zodat ik goed kan bedenken over wat ik wil gaan doen, en zodat ik me daarna eenmaal goed kan voorbereiden op mijn studie. En zodat ik geld kan verdienen en kan gaan reizen.” (Havist)